Μέσα στο πολύχρονο και διαπολιτισμικό σεργιάνι μου στο μονοπάτι της πνευματικότητας, η γεύση της Ελλάδας ήταν αδύνατον να μη διατηρηθεί στην ψυχή μου. Οι ρίζες μου παραμένουν εκεί που ως παιδί μάτωσα τα γόνατά μου και λάξευσα τον αντρισμό μου, εκεί που η θάλασσα δένει το λευκό με το γαλάζιο και η ουσία μετατρέπεται σε φως. Με τέτοιο τρόπο ζει η Ελλάδα -μαζί με τους θρύλους της-, καθώς η διαχρονική παρουσία της με μία κόσμια και ταυτόχρονα απόκοσμη ομορφιά θα συνεχίσει να σμιλεύει την πνευματική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Επικρατεί δε η άποψη ότι ο Ελληνικός πολιτισμός τείνει να εμφανίζεται ορθολογιστικός σε μια εποχή που η αισθαντικότητα έχει αναδειχθεί σε ύψιστο αγαθό από την νέα εποχή. Λανθασμένα πολλοί θεωρούν πως υστερεί στη βαθιά γνώση του μυστηρίου και στην ικανότητα να διεισδύει στα βαθύτερα ασυνείδητα στρώματα της ανθρώπινης ψυχής.
Το ερώτημα αυτό με απασχόλησε πριν σχεδόν τριάντα χρόνια όταν πρωτοξεκίνησα τον δρόμο μου στην αυτογνωσία και έχοντας από το σπίτι μου τις βάσεις για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και ιστορία . Αυτό με έκανε να σκεφτώ αν ήταν πράγματι τόσο τυφλοί οι Έλληνες μπροστά στο θέμα του μεταφυσικού και της αισθαντικής αντίληψης της αλήθειας όπως άλλοι πολιτισμοί έχουν διδάξει, Ινδικός Ιαπωνικός Κινεζικός κλπ.
Κάποια από τα ομορφότερα δώρα που μεταλαμπάδευσε η Ελλάδα στο σύγχρονο άνθρωπο, είναι το μυστικιστικό στοιχείο της μέσα από τις μυήσεις, τις τραγωδίες και το θεατρικό δράμα, και την επιστημονική λογική σκέψη και διάκριση. Και λέγοντας λογική δεν εννοώ μόνο την Αριστοτελική της έκφραση όπου το Α είναι το Α και το Α δεν είναι μη Α. Για τον Αριστοτέλη ήταν αδύνατο για το ίδιο πράγμα στον ίδιο χρόνο να ανήκει και να μην ανήκει, αλλά μια λογική όπου εμπεριέχει και την παράδοξη λογική του της διαλεκτικής του Ηράκλειτου όπου το Α μπορεί να είναι και μη Α. Αρχίζοντας λοιπόν από την Αριστοτελική λογική, ο αναζητητής πρέπει να κατευθυνθεί στην παράδοξη λογική του Ηρακλείτου. Δεν γίνεται να δομήσεις ένα κτίριο, αν δεν έχεις καλές βάσεις. Όπως επίσης ο Ελληνικός πολιτισμός ήταν ο μόνος που πρόσφερε και μία ανθρωποκεντρική φιλοσοφία -με πατέρα αυτής τον Σωκράτη- η οποία απετέλεσε την απαρχή αυτού που σήμερα αποκαλούμε ψυχοθεραπεία.
Πάνω σε αυτές τις βάσεις στηρίχθηκε όλος ο σύγχρονος δυτικός πολιτισμός και κατάφερε να ξεφύγει, μέσα από το κίνημα του διαφωτισμού, και της αναγέννησης από το δογματικό και θρησκευτικό βάλτωμα και τον σκοταδισμό, όπου η ανατολή τώρα αρχίζει να δειλά-δειλά να κατανοεί. Η τοποθεσία της Ελλάδας αποτελούσε σημείο αναφοράς και χωνευτήρι των πολιτισμών ανέκαθεν, σαν ένα αλχημιστικό καζάνι που μέσα του ζυμώνονταν τα πάντα. Η Ελλάδα είναι η Ανατολή της Δύσης και η Δύση της Ανατολής. Από τη μία πλευρά αισθάνεσαι την Απολλώνια ηρεμία και από την άλλη, εκδηλώνεται η Διονυσιακή ορμή και έκσταση. Αυτά τα δύο ρεύματα, αντίθετα μα και συνεργαζόμενα αλληλοσυμπληρώνονται και προκαλούν τις αποχρώσεις που συναντάμε στην ελληνική κουλτούρα.
Διοτίμα- Σωκράτης- Διόνυσος
Η Διοτίμα ίσως μια από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες όλων των όλων των εποχών καθώς υπήρξε η δασκάλα του Σωκράτη πάνω στον έρωτα. Γνωστή σε όλους τους ξένους συγγραφείς που έχουν ασχοληθεί με την αρχαία Ελλάδα, σχεδόν άγνωστη στην σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα καθώς μας διακατέχει μια ξενομανία πάνω στα αυτογνωσιακά θέματα προερχόμενη από άγνοια του ελληνικού πολιτισμού και μια ανάγκη για εύκολη μασημένη γνώση «fast food».
O Σωκράτης στο Συμπόσιο του Πλάτωνα μάς λέει ότι μυήθηκε στα μυστικά του έρωτα από μία γυναίκα, τη Διοτίμα (Δύο-τίμα: τιμά ισότιμα και τα δύο φύλα και τον άνδρα και τη γυναίκα) Μια άλλη ετυμολογία του ονόματος της Διοτιμα προέρχεται από το Δίας + τιμώ αυτή που τιμά τον Δια. Το όνομα Διοτίμα είναι επίσης δηλωτικό δράσεων για την ισότητα ανδρών και γυναικών: η Διοτίμα είναι η μόνη γυναίκα που συμμετέχει στο ανδροκρατούμενο Συμπόσιο.Η Διοτίμα ήταν ιέρεια του Πανός. Ο ίδιος ο Σωκράτης συχνά παρομοιάζεται με Σειληνό, δηλαδή ακόλουθο του Διονύσου, που η λατρεία του συνδέεται άμεσα με αυτή του Πανός. Οι Σειληνοί απεικονίζονται στα αττικά αγγεία να έχουν μορφή ζωώδη, να βρίσκονται σε συνεχή στύση, και να ασχολούνται με ακραίες ερωτικές πράξεις. Όλα τούτα τα στοιχεία υποβάλλουν ότι η ανάπτυξη που περιγράφεται από τη διδασκαλία της Διοτίμα, με κάποιο τρόπο σχετίζεται και με τη ζωώδη μορφή του έρωτα, τη σεξουαλική ενέργεια, που αφορά τη διαιώνιση κάθε ζωικής μορφής.
Η σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη της συνείδησης και τη σεξουαλική ενέργεια μπορεί να είναι είτε θετική είτε αρνητική. Η θετική σχετίζεται με τη τεκνογονία αλλά και με την σεξουαλική έκσταση, στοιχείο που οπωσδήποτε εμφανιζόταν κατά τα μυστήρια και τα «όργια» του Πανός, στο οποία βεβαίως η Διοτίμα, ως ιέρεια, αναμφισβήτητα συμμετείχε. Η αρνητική σχετίζεται με την αποχή από τη σεξουαλική δραστηριότητα, πράγμα που πρεσβεύει τόσο ο προχωρημένος «πλατωνικός έρωτας», όσο και η χριστιανική ασκητική παράδοση που διαμορφώθηκε μετά τον τρίτο μ.Χ. αιώνα (όπως είναι γνωστό, σε πολλές χριστιανικές κοινότητες των πρώτων χρόνων, η ελεύθερη σεξουαλική δραστηριότητα θεωρείτο ως αναπόσπαστο στοιχείο της χριστιανικής αγάπης).
Όταν αιώνες αργότερα, «ο μέγας Παν απέθανε», ο χριστιανισμός απέκλεισε τη θετική συμμετοχή της σεξουαλικής ενέργειας σαν πρακτική για τη πνευματική ανάπτυξη, στοιχείο που εξακολουθούν να δέχονται άλλες πνευματικές παραδόσεις, όπως ο Ταντρικός βουδισμός γεγονός ότι η Διοτίμα ήταν ιέρεια μυστηρίων, υποδείχνει και τη σημασία που προσέδιδε ο Πλάτωνας στην αποκαλυπτική γνώση που ήταν δυνατόν να αποκτηθεί στο πλαίσιο των αρχαίων τελετών.
Διόνυσος -ο παιχνιδιάρης θεός- εμφανίζεται ως Άδωνις στην Συρία, Όσιρις στην Αίγυπτο, Άττις στην Φρυγία, ενώ ο Ηράκλειτος τον ταυτίζει με τον Άδη. Θεός αλληλοαναιρετικών δυνάμεων ζει μεταξύ τρέλας και λογικής, τάξεως και χάους. Θεός του κρασιού, της έκστασης του σώματος και της πρωτόγονης ορμής. Ο Διόνυσος είναι ο θεός του θεάτρου, και το θέατρο αποτελεί την Γιόγκα της Ελλάδας (άσκηση της ψυχής). Μέσα από τις δραματικές εμπλοκές της αρχαίας τραγωδίας γεννήθηκε η ψυχοθεραπεία, η συμβουλευτική, το ψυχόδραμα, η Δραματοθεραπεία και η Συστημική αναπαράσταση. Από τους αναστενάρηδες ως του πυρρίχιους χορούς και τα Διονυσιακά καρναβάλια την αποκριά σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος διατηρείτε ζωντανή και σε λήθαργο παράλληλα μια αρχαία παράδοση αυτογνωσίας ως τις μέρες μας, η οποία περιμένει να αναγνωριστεί.
Οι Μαινάδες ήταν οι ιέρειες του θεού Διονύσου εισχωρούσαν μέσα στον ασυνείδητο για να το κάνουν συνειδητό και έτσι να διαλογιστούν φτάνοντας στην έκσταση, μέσα από την υπερβολή, τον χορό, το κρασί και τον ερώτα. Η ιερή μανία από όπου προέρχεται η λέξη μαινάδες, αποτελούσε στην αρχαία Ελλάδα είναι μια έννοια που ταυτίζετε με την αφύπνιση της Κουνταλίνη κατά την ανατολική παράδοση. «Τα μεγαλύτερα αγαθά…» λέει ο Σωκράτης στον Φαιδρό «…έρχονται δια της μανίας». Και φυσικά δεν εννοεί την πλευρά της μανίας που έχει να κάνει με παθολογία. Ο Πλάτωνας συμπληρώνει «…με την προϋπόθεση ως η μανία μας δίνετε από θεια δωρεά.» και προχωρεί διακρίνοντας σε τέσσερις τύπους μανίας.
1) Η προφητική μανία που έχει προστάτη των θεό Απόλλωνα
2) Η τελεστική ή τελετουργική που έχει προστάτη τον θεό Διόνυσο
3)Η ποιητική μανία που εμπνέουν οι μούσες
4)Η ερωτική μανία που εμπνέουν η Αφροδίτη και ο Έρως.
Όλοι οι τύποι μανίας οδηγούν στον ενθουσιασμό. Ο άνθρωπος γίνεται ένθεος, πλήρης θεού, ένα κανάλι θεϊκής ενέργειας.
Ο Διαλογισμος στην Αρχαια Ελλαδα
Μέσα στην έννοια της λέξης διαλογισμός κρύβετε μια πανανθρώπινη ανάγκη υπέρβασης των φαινόμενων του νου. Έτσι με την υπέρβαση αυτή ο άνθρωπος προσπαθεί να αντιλήφθη εκείνη την άναρχη ουσία που εμπεριέχει και εμπεριέχεται στα πάντα. Αν σκίσεις την λέξη διαλογισμός θα αντικρίσεις τη δίψα για δημιουργία, γνώση, ισορροπία ,και ευδαιμονία. Θα αντικρίσεις μια ανάγκη από φόβο και ελπίδα που ωθεί το άνθρωπο να χιμήξει μπροστά για να υποτάξει το πρόσκαιρο, να νικήσει τον θάνατο και να σμίξει με το αιώνιο.
Δια –λογισμός συμφώνα με την εγκυκλοπαίδεια του Ηλίου του Ιωάννη Πασά (τόμος 5 σελίδα 1014) η λέξη αναλύετε ως εξής Διαλογισμός = η κατά νου σκέψης λογισμός . Μια άλλη ετυμολογία της λέξης είναι Δια-λογισμος = ο λογισμός του Δια. Ο Δίας ήταν η έσχατη αρχή ,και το μέρος το όποιο συμβολικά τοποθετείτε πάνω στο ανθρώπινο σώμα είναι ο νους ο Δίας κατοικεί στον νου . Ακόμα ένας θεός ο όποιος τοποθετεί σαν έδρα του τον νου στην ινδική παράδοση και σχετίζετε άμεσα με τον διαλογισμό είναι ο θεός Σίβα , ο όποιος ταυτίζετε αρχετυπικά με τον Δια. Τον Δια τον συναντάμε άλλοτε σαν Ζευς και άλλοτε σαν Δια. Όταν έχει τις ποιότητες του Ζευς-(ζεύγος) ζευγαρώνει και όταν έχει τις ποιότητες του Δια διαιρεί όπως ακριβός και ο λογισμός του ανθρώπου. Την ίδια λειτουργιά τη βλέπουμε στο ένζυμο το όποιο συνθέτη την κορδέλα του D.N.A και μόλις ολοκλήρωση την επεξεργασία δομήσεως την διαιρεί . Οι δυο αντίθετες και συμπληρωματικές δύναμης σε κάθε τομέα στη ζωή μόλις ζευγαρώσουν προκαλούν την δημιουργία μίας τρίτης θέσης και αυτή μόλις υπάρξει αυτομάτως δημιουργείται και το αντίθετο της. Έτσι λοιπόν αν έχουμε το( + Α) τότε η ύπαρξη του προϋποθέτει και την ύπαρξη του ( –Α) ως μία φυσική διαδικασία. Η σύζευξη αυτών των δυο μερών θα μας δώσουν το (+Β) ως μια τρίτη κατάσταση, της οποίας η ύπαρξη, μας επιβάλλει και μας αποδεικνύει την θέση του αντιθέτου της (-Β) ως μια εξίσου αληθινή πραγματικότητα . Η σύζευξη αυτόν τον δυο αντίθετων θα μας δώσει μια άλλη τρίτη πραγματικότητα.(+Γ) και ούτω καθεξής. Έτσι μέσα από αυτόν τον αέναο κύκλο βαδίζει το γίγνεσθαι.
Πραγματικά πόσο επικίνδυνα έχουν υποστεί κατάχρηση και ευτελισμό έννοιες όπως μη νους, μη σκέψη, από ανθρώπους οι οποίοι αδυνατούν να δομήσουν μια λογικά ολοκληρωμένη σκεπτοδιαδικασία. Ο διαλογισμός και η εμπειρία του Σαμάντι, η όποια ταυτίζεται με την ιερή μανία, όπως λανθασμένα πολύ νομίζουν δεν είναι ένα προνόμιο μονό της ανατολικής φιλοσοφίας, άλλα μια έννοια την όποια την συναντάμε σε κάθε ανεπτυγμένο πολιτισμό, πόσο μάλλον στον ελληνικό.
Ο Σωκράτης συμβούλευε τους νέους να παρατηρούν τις σκέψης τους τα συναισθήματα και τον εαυτό τους σαν μέθοδο αυτογνωσίας. Στην αρχαία Ελλάδα είναι πολύ γνωστοί οι διαλογισμοί του Σωκράτη που σύμφωνα με τον Πλάτωνα στεκόταν ακίνητος με τις ώρες σε σημείο που οι δικοί του να ανησυχούν. Ο Πυθαγόρειος διαλογισμός κατά τον Ιάμβλιχο, επιτυγχάνετε με τη συγκέντρωση της προσοχής στο κέντρο που ονομάζουμε Τρίτος Οφθαλμός και συνέπεια αυτού του διαλογισμού είναι η διολίσθηση της συνειδητότητας.
(Ιεροκλέους «Χρυσά Έπη» στ. 40-45)
Μηδ’ ύπνον μαλακοίσι έπ΄όμασσι προσδέξασθαι, Πριν των ημερινών έργων τρίς έκαστον επελθείν:
Πη παρέβην; Τι δ΄έρεξα; Τι μοι δέον ούκ ετελέσθη;
Αρξάμενος δ΄από πρώτου επέξιθι και μετέπειτα
Δειλά μεν εκπρήξας επιπλίσσεο, χρηστά δε τέρπευ».
ΑΠΟΔΟΣΗ:
«Στα βλέφαρα σου ο ύπνος να μην έλθη, πριν σταθμίσης εν έκαστον έργον εκείνης της ημέρας τρεις φοράς.
Τι παρέβην; Τι έπραξα; Τι έπρεπε να πράξω και δεν το έπραξα;
Αρχόμενος δε από του πρώτου, εξέτασε αυτά μέχρι τέλους, και μετά ταύτα, τα κακώς πεπραγμένα να ψέγης τον εαυτό σου, αν πάλι καλώς έπραξες, να τέρπεσαι».
Σκοπός της ενέργειας αυτής δεν είναι η ουδέτερη εποπτική παρατήρηση όπως συνηθίζετε στους ανατολικού τύπου διαλογισμούς αλλά, η αυτοκριτική με σκοπό την αυτοκάθαρση. «Ο κριτικός έλεγχος του εαυτού…», μας διαβεβαιώνει ο Πλάτων εις τον διάλογο “Σοφιστής”, «…είναι σπουδαιότερος καθαρμός». Άλλες φορές ο διαλογισμός επιταχύνετε με την επαφή με λεπτοφυείς οντότητες- «Δαίμων» της ψυχής (η έννοια Δαίμων είναι συνυφασμένη με αυτό που κάποιοι αποκαλούν ανώτερο εαυτό, Ακασικά αρχεία κατά την ινδική κουλτούρα).Κατά την διάρκεια του ύπνου μέσα από αυτό έπαιρναν απαντήσεις σε αδιέξοδα ερωτήματα καθημερινά.
Στο βιβλίο του Αριστοτέλη το Μετά τα φυσικά ως την ελληνική πατερική γραμματεία η έννοια του διαλογισμού ταυτίζετε με αυτό που ονομάζει ο φιλόσοφος “βίος θεωρητικός” (σε αντίθεση με τον “πρακτικό βίο”).Ο Αριστοτέλης αύτη την φορά στο βιβλίο του Μικρά φυσικά, περί μνήμης και αναμνήσεως, ορίζει σαν διαλογισμό την αναγνώριση των αναμνήσεων των προηγούμενων ζωών μας οι οποίες μας επηρεάζουν στο τώρα, κάτι που πρέπει να αποτελέσει κύριο στόχο για τον άνθρωπο που επιθυμεί να βαδίσει στην πνευματική του εξέλιξη.
Σύγχρονος Μαιναδισμός
Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να γίνει κατανοητή μέσα από την χρήση του εγκεφάλου. Η αίσθηση της «Μέθεξης» πολλές φορές συνεπάγεται αυτό που οι Μαινάδες (Ιέρειες του θεού Διονύσου) επιδίωκαν, την Μυσταγωγική Μανία-Έκσταση. Η Μυσταγωγική Μανία αποτελεί έκλαμψη της φώτισης, και βρίσκετε πέρα από τα όρια του νου.
Το νεογέννητο παιδί είναι αρμονικά συνδεδεμένο με τη φύση και αποτελεί ένα άτομο με ελεύθερη ροή ενέργειας. Ως ενέργεια ορίζουμε τη δύναμη της ζωής που μας εκσφενδονίζει από τη σύλληψη, στον θάνατο, μια δύναμη η οποία πηγάζει από ένα μυστηριακό πεδίο μέσα μας και περιβάλλει τα πάντα.
Στην Κίνα η ενέργεια αυτή ονομάζεται «Τσι», στην Ινδία «Πράνα», στην Ιαπωνία «Κι» και στην αρχαία Ελλάδα τη συναντάμε με την ονομασία «Έρως» ή «Άιθέρας». Ο Mέσμερ την ονόμασε «Ζωϊκό Μαγνητισμό», ο Φρόιντ «Λίμπιντο» και ο Ράιχ «Οργόνη».
Η ακαμψία του σώματος και η ρηχή αναπνοή συνεπάγεται και ακαμψίες των συμπεριφορών μας, όσο αφορά τις ερωτικές, προσωπικές και διαπροσωπικές μας επαφές και σχέσεις, και αυτό δεν μας επιτρέπει να συναντήσουμε τους εαυτούς μας και τους άλλους τελείως ανοιχτοί.
Οι διάφορες ασκήσεις που διδάσκονται αποσκοπούν στον οξύνουν την σωματικές και πνευματικές δυνατότητες, μέσα από το σώμα και την έκφραση των αλληλοαναιρετικών και ρευστών ταυτοτήτων. Οργισμένος, πράος, στο μεταίχμιο μεταξύ θεού και ζώου, τρέλας και λογικής, τάξεως και χάους, είμαι και δεν είμαι, ζωής και θανάτου. Καθώς αυτό το ερωτικό παιχνίδι των αντίθετων δυναμικών συμβαίνει, το άτομο εμπνέετε να αφήσει τις αντιστάσεις του Εγώ του, και να επιτρέψει στη ζωή να διεισδύσει μέσα του μέσα από την φυσική κυκλοφορία της πρωταρχικής ενέργειας στο σώμα, με απώτερο σκοπό την πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπινου ψυχισμού.
Η παράδοση του Εγώ διαμέσου των ρωγμών του απόθωρακισμένου σώματος, σε συνδυασμό με την σεξουαλική ορμή, δημιουργεί φωτεινές ύλες έτοιμες για την ανάπλαση του εαυτού και την ιδιαίτερη σιωπή που συνοδεύει η απρόβλεπτη έκρηξη ενέργειας. Έτσι ο άνθρωπος γίνεται ένας φορέας του χρόνιου ρυθμού και μέσα από την γονιμοποιό βακχεία του Διονύσου και με την σύμπραξή της Απολλώνιας ηρεμίας, το άτομο ταξιδεύει στην ιερή μανία και την έκσταση.
Η προσέγγιση είναι καθαρά βιωματική και προσαρμοσμένη στον άνθρωπο του σήμερα. Δεν προσπαθεί να αναστήσει μια παράδοση μέσα από πεθαμένα τελετουργικά, τυπολατρίες και δοξασίες. Ρίχνει άπλετο φως μέσα από την σύντηξη του παρελθόντος με το παρόν, και της επιστήμης με τον μυστικισμό. Έτσι, δημιουργεί την εξαιρετικά δυνατή βάση για ένα νέο μέλλον.
Πολλοί αναζητητές αισθάνονται ότι λείπει κάτι από τον ψυχισμό τους, και αυτό συμβαίνει ακριβώς επειδή οι προσεγγίσεις αυτές δεν έχουν προσαρμοστεί κατάλληλα στα δεδομένα του σύγχρονου δυτικού ανθρώπου και του ψυχισμού του. Μοιάζουν σαν το χειμωνιάτικο ήλιο – λάμπουν, αλλά δεν ζεσταίνουν. Και προφανώς, αυτό εννοούσε ο Αριστοτέλης λέγοντας: «Πήραμε πράγματα από τους βαρβάρους (ξένους λαούς), αλλά εμείς τα κάναμε καλύτερα». Επίσης, η άλλη όψη της αλήθειας είναι ότι το καλό δεν αλλάζει μόνο από τόπο σε τόπο αλλά και από χρόνο σε χρόνο. Τους ίδιους νόμους ακολουθεί και η πνευματικότητα. Οι τεχνικές που λειτουργούσαν πριν από 2.000, 3.000 ή ακόμη και 50 χρόνια πριν, δεν λειτουργούν το ίδιο καλά σήμερα. Και όπως τα πάντα αλλάζουν μαζί με τον άνθρωπο στην εξέλιξή του, το ίδιο χρειάζεται να αλλάζει και να εκσυγχρονίζεται και η πνευματικότητα, να προσαρμόζεται στο χρόνο και στον τόπο, διατηρώντας όμως πολλές φορές τον ίδιο πυρήνα.
Αυτές οι προσεγγίσεις που αναβιώνουν παρελθοντικά ρεύματα, που είναι της μόδας στην νέα εποχή, συνήθως προσεγγίζουν την αλήθεια μέσα από νεκρά τελετουργικά και ειναι μη προσαρμοσμένες στο τώρα. Αποτελούν ίσως μια τάση για την καταστρεπτική παλινδρόμηση προς τη μήτρα και σε μια ενστικτώδη ζωή, αγνοώντας την αξία του ορθολογισμού και της χρησιμότητας του. Διότι το να αφήνεις τις αποφάσεις σου σε μια ανώτερη δύναμη δεν σε κάνει ανοικτό και δεκτικό και ευαίσθητο, αλλά υπάκουο και υποτακτικό. Μόνο αν δεν υπάρχει η ιδέα του Θεού με κάθε μορφή, τότε μόνο απόψεις σαν την ολοκληρωτική εγκατάλειψη του εγώ, μπορούν να μας αναπτύξουν ουσιαστικά. Μόνο αν δεν πιστεύεις σε καμιά ανώτερη δύναμη, μπορείς να ακολουθήσεις την ανώτερη δύναμη.
Είναι προφανές ότι αυτοί που είναι προσκολλημένοι σε δόγματα, σέκτες και παραδόσεις αρχαίες, προχωρώντας στο μονοπάτι της προσωπικής ανάπτυξης δεν μπορούν να κόψουν τον ομφάλιο λώρο, είναι νεκρογεννημένοι, μένουν σε μια παλινδρόμηση παιδαριώδους ναρκισσισμού. Μπορεί να κρύβονται πίσω από τις όμορφες ιδέες της ολοκληρωτικής παράδοσης, αλλά ουσιαστικά μένουν προσκολλημένοι στους γονείς τους, στα άλυτα θέματα και στην παλινδρομική απόπειρα να πάνε πίσω σε μια παραδεισένια κατάσταση ύπαρξης που αντικατοπτρίζει την ασυνείδητη επιθυμία τους να επιστρέψουν στην ασφάλεια της μήτρας από όπου ξεκίνησαν και έτσι να λύσουν τα προβλήματα τους. Αυτό τους εγκλωβίσει στη νευρωτική αναζήτηση αυτής της ενότητας.